Meydana gelen büyük depremler yalnızca insanlara ve insanların yapılarına zarar vermiyor. Aynı zamanda doğanın diğer bileşenlerine, mesela hayvanlara da ciddi anlamda ciddi zararlar getiriyor. Bu bağlamda özellikle evcil hayvan bakımı deprem anında ve deprem sonrasında yapılacak olan müdahaleler ve mücadeleler nasıl olmalıdır? Bunlara bir bakalım. Evet özellikle vurgulamak gerekirse depremler, yalnızca insanlar için değil, evcil ve sokak hayvanları için de büyük bir stres ve tehlike kaynağıdır. Hayvanların deprem öncesi, sırası ve sonrasındaki davranışlarını anlamak ve onların bakımı için hazırlıklı olmak, hem onların hem de bizim güvenliğimiz açısından hayati önem taşır.
Deprem Öncesi Hayvan Davranışları
Deprem olmadan kısa bir süre önce hayvanların birçoğu genellikle sıra dışı ve alışılagelmedik davranışlar ve hareket tarzları sergilerler. Hayvanları incelemek belki de bilimsel anlamda depremin habercisi olan bir öncül olarak kullanılabilecek olsa da buradaki konumuz depremde hayvanların mağduriyeti ve bu mağduriyetin nasıl giderileceği konusudur. Elbette ki birçok hayvanın, depremlerden önce olağandışı davranışlar sergilediği gözlemlenmiştir. Köpeklerde sürekli havlama, uluma veya huzursuzluk; kedilerde saklanma, tırmalama veya aşırı miyavlama; kuşlarda kanat çırpma ve ötme artışı; çiftlik hayvanlarında ise endişeli hareketler görülebilir. Bu davranış değişiklikleri, hayvanların insanlara kıyasla çok daha hassas olan duyuları sayesinde, yer altındaki küçük titreşimleri veya sesleri algılayabilmelerinden kaynaklanıyor olabilir. Bu erken uyarı işaretlerini dikkate almak önemlidir.
Deprem Sırasında ve Sonrasında Yapılması Gerekenleri Küçümsemeyin
Deprem Sırasında:
- Sakin Olun: Hayvanlar sizin paniğinizi hisseder ve daha da korkarlar. Sakin kalmaya çalışın.
- Güvende Tutun: Eğer mümkünse, hayvanınızı hemen yanınıza alarak “çök-kapan-tutun” pozisyonu alabileceğiniz güvenli bir noktaya gidin. Kaçmalarını engellemek için tasmasını takın.
- Saklanma Alanı: Eğer hayvanınız deprem sırasında saklanıyorsa, onu zorla çıkarmaya çalışmayın. Kendini güvende hissettiği yerde kalması daha iyidir.
Deprem Sonrasında:
- Kaçma Riskine Karşı Önlem: Korkan hayvanların içgüdüsü kaçmaktır. Sarsıntı biter bitmez kapıların açılması veya camların kırılması sonucu dışarı kaçabilirler. Bu nedenle, sarsıntı durduktan hemen sonra, güvenliğinizden emin olduğunuzda, hayvanınızı tasmasını takılı tutun ve mümkünse bir taşıma kafesine koyun.
- Sakinleştirin: Sakin ve yumuşak bir ses tonuyla onunla konuşun. Sevdiği bir oyuncağı veya ödül maması verebilirsiniz. Ancak zorla sevmeye veya kucaklamaya çalışmayın, bu onu daha da strese sokabilir.
- Etrafı Kontrol Edin: Hayvanınızın yaralanıp yaralanmadığını kontrol edin. Eğer yaralıysa, mümkün olan en kısa sürede veterinere götürün.
Afet Hazırlık Çantasında Bulunması Gerekenler Materyaller Neler Olmalı?
Her ailenin bir afet hazırlık çantası olduğu gibi, evcil hayvanlar için de ayrı bir çanta hazırlamak çok önemlidir. Bu çantada şunlar bulunmalıdır:
- En Az 3 Günlük Yemek ve Su: Kapalı kutularda veya vakumlu paketlerde mama ve temiz su.
- Veteriner Kayıtları ve İlaçlar: Aşı kartı, kronik rahatsızlığı varsa reçeteleri ve en az bir haftalık ilaç stoğu.
- Taşıma Kafesi veya Tasma: Üzerinde iletişim bilgilerinizin yazılı olduğu bir kimliklik ve sağlam bir tasma. Taşıma kafesinin içine tanıdık bir battaniye veya oyuncak koymak hayvanı sakinleştirecektir.
- İlk Yardım Çantası: Hayvanlar için özel hazırlanmış bir ilk yardım kiti.
- Fotoğraf: Kaybolması durumunda kullanılmak üzere, sizinle birlikte çekilmiş güncel bir fotoğrafı.
- Kum Kabı ve Kum: Kedi için küçük bir kum kabı ve yeterli kum.
Sokak Hayvanlarına Yardım
Depremden etkilenen sadece evcil hayvanlar değildir. Sokak hayvanları da yiyecek, su ve barınak bulmakta büyük zorluk çekerler. Mümkün olduğunca, güvenli bölgelerde dışarıya su ve mama kapları koymak onların hayatta kalmasına yardımcı olacaktır. Yaralı bir sokak hayvanı görürseniz, ilgili hayvan kurtarma ekiplerine veya belediyelere haber verin.
Deprem anında ve deprem sonrasında sadece evcil hayvanlarımız için alınması gereken tedbirlerden bahsetmiyoruz. Aynı zamanda sokak hayvanları da bu durumdan çok mağdur olabilecek varlıklar arasındadır. Ve onların da gözetilmesi, yaşam standartlarının yeniden oluşturulması ve hayata yeniden adapte edilmesi gerektiği konusunda fikir birliği içerisinde olmak gerekir. Sonuç olarak, deprem gibi afetlere hazırlıklı olmak, tüm aile bireylerini kapsamalıdır. Hayvanlarımızın davranışlarını anlamak ve onların ihtiyaçları için önceden plan yapmak, zor zamanlarda onların hayatını kurtarabilir. Unutmayın, sakin ve hazırlıklı olmak, hem sizin hem de sadık dostunuzun güvende kalmasının en önemli anahtarıdır.